De sluier tussen de materiële wereld en de ‘andere wereld’.

Uit: Leerboek Familieopstellingen, auteur Susanne Hazen
In het boek Leerboek Familieopstellingen besteed ik een heel hoofdstuk aan het concept ‘voorouders’.
Voorouders spelen een belangrijke rol in zowel familieopstellingen als in Systemic Ritual. Voorouders worden in deze methoden gezien als present en levend; weliswaar niet in onze realiteit, maar in een andere dimensie. Familieopstellingen en Systemic Ritual dienen daarom ook niet licht opgevat te worden.
Raadpleeg ‘agenda‘ voor online en live workshops en cursussen.

Er wordt gezegd dat rond het begin van de maand november de sluier tussen de levenden ofwel de materiële wereld en de wereld van de overledenen/goden/heiligen/geesten ofwel de ‘andere wereld’ het dunst is en dat op deze dagen het contact met de andere wereld het gemakkelijkste tot stand kan komen.

Diverse mythen vertellen hierover en van oudsher hebben diverse culturen rond deze tijd rituelen die te maken hebben met ‘gene zijde’ . De Kelten en Germanen vierden op deze dagen feesten als Samhain. Het is de tijd van Halloween, Allerheiligen (1 november), Allerzielen (2 november) en de Día de los Muertos (Mexicaanse dag van de doden). Al deze feesten hebben eenzelfde thema, namelijk de herdenking van en eerbetoon aan de overledenen.

Samhain

De oude Kelten en Germanen vierden het begin van de winter en van het nieuwe jaar rond 31 oktober, de exacte datum verschilde per stam en per streek. De viering van Samhain (Keltisch Nieuwjaar) begint traditioneel bij zonsondergang op de avond van 31 oktober en duurt drie dagen.
Volgens de Kelten is in deze periode de scheiding tussen de dodenwereld en onze wereld flinterdun. Zij geloven dat de doden tijdens Samhain weer op deze wereld aanwezig zijn en het de beste tijd is om de overledenen te herdenken en te eren. De voorouders worden tijdens dit feest verwelkomd met vuren buiten en haardvuren binnen. Op Samhain wordt de tafel ook gedekt voor overleden gezinsleden. Er wordt een bord met servet en voedsel op het altaar geplaatst om de overledenen welkom te heten. Ook kan er buiten voedsel worden achtergelaten voor de doden.
Het is echter geen treurig feest, maar een vrolijk feest. Een feest met amusement, entertainment, veel eten en drinken. Tijdens Samhain wordt het leven van de voorouders gevierd en worden ze betrokken bij de levenden. De voorouders worden geraadpleegd en ontvangen niet alleen voedsel maar ook geschenken. Een mooie manier om met overledenen om te gaan, hun plek te eren en hun gemis te verwerken.

Het is niet alleen een feest om overledenen te eren en te herdenken, maar een feest van alle geesten en natuurgeesten. Ook zij laten zich in deze periode zien. Samhain is ook een afsluitend oogst en slachtfeest en een dankzegging aan de Goden, natuurgeesten en voorouders voor de verworven oogst.
Rond deze periode zijn de oogsten binnengehaald en opgeslagen. Een deel van het vee wordt weer op stal gezet en een deel wordt geslacht om de voedselvoorraad voor de winter aan te vullen. Het geslachte vlees wordt ook geofferd aan de Goden, natuurgeesten en voorouders. 

Halloween – All Hallow’s Eve, Allerheiligenavond.
Halloween is nauw gerelateerd aan het Samhain feest. Ieren en Schotten die in de 19^e eeuw naar de Verenigde Staten en Canada emigreerden, namen het Samhain feest met zich mee. In de Verenigde Staten is het vervolgens doorvertaald naar Halloween. Tegenwoordig wordt Halloween door vrijwel iedereen ‘gevierd’ in de Verenigde Staten en Canada en is het feest ondertussen ook overgewaaid naar Europa. De meeste mensen zullen echter de oorspronkelijke, werkelijke betekenis niet weten en het feest als niet meer zien dan een traditie van ‘tricks or treats’.

Allerheiligen en Allerzielen

Allerheiligen op 1 november, is een christelijke feestdag. Op deze dag worden in de Rooms Katholieke Kerk alle heiligen herdacht en vereerd. Tijdens Allerzielen, op 2 november, worden alle overledenen herdacht.

Ooit was ook in Nederland de eerste woensdag van de maand november een feestdag. Dat was een dankdag voor de oogst, een heidense feestdag. Deze traditie is opgegaan in de christelijke traditie van Allerheiligen en Allerzielen. Tot het begin van de 7^e eeuw werden deze dagen in mei gevierd. Maar om het volk tot acceptatie voor het Christendom te krijgen, is het feest naar 1 November verschoven. Daardoor vermengden de oorspronkelijke tradities van het volk zich met de christelijke.

Día de los Muertos

In Mexico en, in mindere mate, andere landen van Latijns Amerika wordt in november de Dia de Los Muertos (De Dag van de Doden) gevierd. Een drie dagen durend feest waarin de doden worden herdacht en geëerd. Dit feest heeft zijn oorsprong bij de Midden-Amerikaanse indianen volkeren.
In veel aspecten lijkt de Día de los Muertos op Samhain. Ook hier is het geen droevige gebeurtenis, maar een vrolijk feest. Ook hier worden altaars gemaakt voor de overledenen, waarop voedsel, drank en geschenken worden gelegd. Zowel binnen- als buitenshuis, bijvoorbeeld op het kerkhof, wordt het leven gevierd. Er wordt letterlijk op de graven gezongen, gegeten en gedanst.
Oorspronkelijk vond dit feest begin augustus plaats. Onder invloed van de Rooms Katholieke Kerk is dit feest ‘verhuisd’ naar begin november, zodat het samen kon vallen met de Rooms Katholieke Dodenherdenkingsdagen.