Vaders

“De moeders zetten ons in het leven; de vaders zetten ons in de wereld”.
(Bert Hellinger)

Door Susanne Hazen, auteur Leerboek Familieopstellingen

Of we het nu leuk vinden of niet – dit beeld van Vader – beïnvloedt ons meer dan we beseffen of wensen. Het bepaalt onze toegang tot mannelijke energie.
Zonder een gezonde, goede toegang tot deze mannelijke energie, zullen we enkele essentiële eigenschappen missen. Dit zijn onder andere:

• Beslissingen kunnen nemen
• Verantwoordelijkheden nemen
• Daadkracht
• Doelen stellen en focussen
• Grenzen stellen
• Autonomie
• Logisch en rationeel denken
• Onafhankelijkheid

Dit artikel onderzoekt het archetype Vader en de rollen die bij dat archetype horen. Je leert ook over enkele basis dynamieken die we kennen uit familieopstellingen en hoe Systemic Ritual kan helpen om de wonden van een afgewezen vader te helen.

“If mom is the gateway to life, dad is the portal to the world.”
– Marina Toledo

De primaire rollen van de Vader:

In bijna elke bestudeerde cultuur hebben vaders drie primaire rollen op zich genomen: de beschermer, de kostwinner en de onderrichter. Natuurlijk vervullen moeders tegenwoordig in veel gezinnen deze drie rollen net zo goed als vaders. Moeders beschermen hun kinderen en zorgen voor hun gezin door buitenshuis te werken en onderrichten eveneens hun kinderen. Misschien is het beter om te spreken over de yin en yang aspecten van het ouderschap of de mannelijke en vrouwelijke kwaliteiten die nodig zijn om kinderen op te voeden.

Beschermer
De Vader beschermt het gezin tegen alle gevaar dat van buitenaf kan komen. Hij zorgt voor een veilig thuis voor het gezin. Hij wil het gezin beschermen tegen slechte dingen die kunnen gebeuren. Maar mocht er toch iets ergs gebeuren, dan is hij degene die de kinderen leert omgaan met ‘mogelijke gevaren’. Hij bereidt het kind voor op externe gevaren, zoals vreemden, gevaarlijke dieren, bliksem, pestkoppen, vallen of ongelukken.
De beschermer neemt ook de sociale omgeving van de kinderen waar – hun vrienden en leeftijdsgenoten, de club, de school, de buurt. De Vader als beschermer probeert mogelijke gevaren in de sociale omgeving van zijn kinderen uit te elimineren.

Kostwinner
In veel culturen is een van de primaire rollen van de Vader ook die van een kostwinner: het zorgen voor al het geld/materiaal dat nodig is om zijn gezin te voorzien van voedsel, kleding, een dak boven het hoofd, enz.

Onderricht
Vaders bereiden het kind voor op de toekomst. Ze willen dat hun kind slaagt, ziet wat er aan de horizon ligt en streeft naar grotere en betere dingen. Vaders moeten hun kinderen dus leren omgaan met hun impulsen, leren kalm te blijven onder stress en leren om te gaan met situaties waarin ze zichzelf of anderen niet in gevaar brengen.

De oude verhalen

In mythen en sprookjes worden de rollen van vaders goed beschreven.
Het positieve aspect van het Vaderbeginsel suggereert wet, orde, gerechtigheid, flexibele discipline, rationaliteit, begrip, inspiratie en gezag in dienst van bescherming. Allen worden uitgedrukt in beelden van welwillende en behulpzame koningen, genezers en gidsen.
De positieve Vader is een beeld van het volwassen mannelijke, dat zorg, begeleiding en bescherming aan de dag legt zonder afbreuk te doen aan de autonomie van degenen onder zijn hoede.

De schaduwvader komt naar voren wanneer de zorg, begeleiding en bescherming veranderen in machtsmisbruik. Het negatieve vaderarchetype omvat starheid, controle en een koude intellectuele manier van omgaan.

Lessen uit familieopstellingen

Wanneer de innerlijke vader (gebaseerd op de echte vader) gekwetst is, ontbreekt het aan daadkracht; een onvermogen om verantwoordelijkheden te nemen; een onvermogen om grenzen te stellen; een gebrek aan autonomie; een gebrek aan logisch en rationeel denken; een laag zelfbeeld; onduidelijke identiteit en een gebrek aan onafhankelijkheid.
Onze Vader is het eerste contact met de mannelijke energie, en als zonen of dochters moeten we onze Vader innerlijk in ons opnemen om de kracht te hebben om onze plaats in de wereld in te nemen.

Verslavingen

Wanneer we onze Vader afwijzen, verwerpen we ook een deel van onszelf, alsof de helft van ons niet waardig is (liefde, succes, vervulling in het leven, enz.). We zullen dus een innerlijke leegte voelen die we zullen proberen te vullen met externe dingen.
Bert Hellinger heeft door de jaren heen door vele opstellingen opgemerkt dat veel verslavingen (alcohol, gokken, drugs, seks, voedsel, enz.) gelinkt zijn aan een ‘afwezige’ of ‘afgewezen’ vader. Het is alsof de verslaafde door de verslaving de leegte van het gemis van zijn vader probeert te vullen.

“Addictions have Father’s face.”
Bert Hellinger

Guru‘s

Een ander gevolg van het ontbreken van de vader kan zijn dat later elders een ‘vader’ wordt gezocht. Volwassenen proberen hem bijvoorbeeld te vinden in religie, spiritualiteit, leraren, leiders, meesters en goeroes. Ze willen de behoefte vervullen om geleid en beschermd te worden. Dit zal hun denken, waarnemingsvermogen en intuïtie vertroebelen, waardoor er vaak verkeerde keuzen worden gemaakt.

Loyaliteit aan de moeder

Als we geboren worden, zien we deze wereld door de ogen van de belangrijkste persoon voor ons, onze moeder. Als gevolg hiervan zullen we, wanneer we opgroeien, maar in dezelfde staat blijven, onze vaders ook door “haar ogen” zien.
Als een moeder niet gelukkig is met haar relatie; als ze haar man afwijst en haar kinderen de dingen door “haar ogen” zien, dan hebben ze ook de neiging om de Vader af te wijzen.

Voor een jongen zal dit resulteren in een onvermogen om met een vrouw om te gaan en zijn gezin op te bouwen. Hij heeft geen toegang tot mannelijke energie. Hij weet niet hoe hij onafhankelijk moet zijn.
Voor een meisje zal dit ertoe leiden dat ze bij mannen dezelfde problemen zal zien als haar moeder bij haar man. Ze zal het patroon van haar moeder herhalen. Maar paradoxaal genoeg zal ze een vader zoeken in alle mannen om haar heen. Daardoor kan ze niet goed opgroeien en zelfstandig zijn.
Met een disbalans in onze vrouwelijke en mannelijke energieën werken veel dingen om ons heen niet. Voor evenwicht hebben we beide krachten nodig, beide ouders. We moeten onze vader innerlijk accepteren om het leven ten volle te leven.

Systemic Ritual en het werken met de archetypen van Vaders

Het kan heel moeilijk zijn om onze vader volledig innerlijk te omarmen. Met behulp van de positieve archetypische Vaderbeelden, de beelden van de oude verhalen, kunnen we echter onze wonden van een afgewezen vader gaan helen en zo meer toegang krijgen tot gezonde mannelijke eigenschappen. Een Systmic Ritual biedt een kans om ‘de afgewezen vader’ te helen met behulp van de Vaderarchetypen. Door ons te verbinden met de vaderarchetypen kunnen we de confrontatie met de biologische vader in zekere zin omzeilen. Dit kan handig zijn als de relatie met de biologische vader vol trauma’s zit, bijvoorbeeld geweld, misbruik. Door in een Systemic Ritual de archetypische Vaderbellen op te roepen, kan toegang worden verkregen tot de mannelijke energie.

“Thank you, dad, for giving me the courage to follow my dreams, the strength to face adversities, the voice to set boundaries, the clarity to discern, the confidence to succeed.”
– Marina Toledo

Door Susanne Hazen, auteur Leerboek Familieopstellingen

Inspired by:
https://corecounselling.ca/the-archetypal-father/
http://www.denisegrobbelaar.com/blog/the-father-archetype
https://familyconstellationvirtual.com/fathers-love/
https://www.constellations.work/and-once-more-about-fathers/
https://www.continued.com/early-childhood-education/ask-the-experts/what-three-primary-roles-father-23462
https://www.hellingerinstitute.com/healing-the-father-wound-for-personal-and-professional-fulfillment/