Door Susanne Hazen en Josianne Zwart (Hey Joos! Virtual assistant & projectmanager)
In mijn vorige blog legde ik uit hoe een familieopstelling in z’n werk gaat: een deelnemer (ook wel cliënt) brengt een vraagstuk in waar hij of zij helderheid over wil krijgen. Op basis van dat vraagstuk gaat een facilitator aan de slag tijdens een familieopstelling. Een belangrijk onderdeel daarvan is de representant, en daar vertel ik je in dit blog meer over.
De rol van een representant tijdens een familieopstelling is van cruciaal belang. Zij zijn in feite plaatsvervangers die in de plaats van de werkelijke familieleden van de vraaginbrenger worden geplaatst.
Deze representanten hebben een aantal belangrijke voordelen ten opzichte van de werkelijke familieleden.
Op zoek naar een grondige opleiding in Familie-opstellingen?
Zie: opleiding-familieopstellingen
Wil je meer weten hoe een opstelling of Systemic Ritual kan werken voor jou?
In de online workshops kun je laagdrempelig kennis maken met Systemic Ritual: ik vertel meer over systemische opstellingen en Systemic Ritual, maar we gaan vooral een aantal opstellingen of rituelen doen, zodat je kunt ervaren hoe het werkt en wat het met je doet.
Wil je meer en live? Dan is er de workshop serie ‘Hidden Dynamics’.
Het is ook mogelijk om een individuele sessie aan te vragen: individueel-consult-systemische-opstellingen-en-systemic-ritual/
Ben je al een facilitator en wil je meer tools? Misschien is de cursus is iets voor jou: Cursus Systemic Ritual
Ben je al een facilitator en wil je meer tools? Misschien is de cursus Systemic Ritual iets voor jou: Cursus Systemic Ritual
Een van de belangrijkste voordelen van representanten is dat ze niet bevooroordeeld zijn. Ze hebben geen persoonlijke relatie met de vraaginbrenger en zijn familie. Daarom zijn ze in staat om objectief naar de situatie te kijken en hun plek in de opstelling – zonder tussenkomst van de ratio – in te voelen. Dit is belangrijk omdat veel cliënten vaak vastzitten in hun eigen
perspectief op de situatie en de rol die hun familieleden daarin spelen. De vraaginbrenger is gehecht aan deze structuur en probeert deze bewust en onbewust te verdedigen.
Door representanten te gebruiken, die vaak een ander beeld van de situatie laten zien, kan de vraaginbrenger zijn eigen perspectief op de situatie loslaten en nieuwe inzichten opdoen.

Representanten zijn flexibeler dan de werkelijke familieleden van de vraaginbrenger. Zij zitten niet gevangen in de vastgeroeste structuren van de familie en kunnen daardoor gemakkelijker veranderingen binnen de energieën van het wetende veld voelen en daarin meegaan. Dit stelt de vraaginbrenger in staat een dieper begrip te krijgen van de dynamiek binnen zijn familie. Eventuele blokkades kunnen geïdentificeerd worden en met hulp van de facilitator opgelost worden.
De representanten nemen de energieën waar en hebben daarmee een dienende functie. Het is aan hen om aan de facilitator mee te delen wat hun waarnemingen zijn. Zij ervaren vaak sterke gevoelens, maar hoeven deze niet uit te ageren. Ze delen ze slechts mee.
Naast deze dienende functie hebben representanten ook een sturende functie. Zij zijn degenen die het onmiddellijk voelen of een interventie van de facilitator klopt of niet. Ze zijn eigenlijk het kompas voor de facilitator.
Wie kan representant zijn?
Iedereen kan representant zijn, er zijn geen speciale gaven voor nodig. Het is de plaats binnen het wetende veld waarin de representant wordt gezet, dat zijn eigen kracht heeft. Hoewel elke representant zijn eigen manier heeft om dingen uit te drukken, kan ervaring een rol spelen bij het nauwkeurig betreden van het wetende veld. Hoe meer ervaring, hoe sneller en nauwkeuriger een representant is.
Representanten ervaren gevoelens die aangeven hoe relaties zijn. Ze kunnen zich gewoon goed voelen, of wiebelig, verdrietig of boos.
Veel mensen vinden het fijn om te representeren: ze doen daarmee iets voor hun medemens. Het kan voor de vraaginbrenger bijvoorbeeld al een verlichting zijn om te zien hoe zijn plaatsvervanger dezelfde gevoelens waarneemt als die waarmee de vraaginbrenger zelf in het dagelijks leven te maken heeft. Dit te zien zal iemands gevoelens niet veranderen, maar alleen dit inzicht werkt al bevrijdend.
Het kan ook zijn dat representanten ervaringen op doen die ze uit hun eigen leven niet kennen, zoals die van een trotse overgrootmoeder, een oorlogsmisdadiger, een alcoholist, etc. Dit kan leiden tot andere inzichten, die anders verborgen zouden zijn gebleven.
Over het algemeen is de vrees dat de representant zijn eigen ervaringen in de opstelling zal brengen ongegrond. In uitzonderlijke gevallen kan iemand overmand worden door de eigen emoties. Andere representanten merken dat ook, de facilitator dient hierop te letten.
Is het gevaarlijk om representant te zijn tijdens een familieopstelling?
Nee, in het algemeen kan een deelnemer deze rol aan. Het komt voor dat een plaatsvervanger nog geruime tijd na de opstelling last heeft van de spanning die hij/zij heeft opgedaan in zijn/haar rol. Daarom moet de facilitator ervoor zorgen dat de representant bewust uit de rol stapt. Daar zijn verschillende technieken voor.
Tip: Another self – Netflix serie
Om meer hierover te weten te komen op een leuke, beeldende en meeslepende wijze, beveel ik je de Netflixserie Another Self aan: Deze Turkse serie volgt drie vrouwen en hun partners. De aanleiding voor de reis die ze maken is de ernstige ziekte die bij een van hen is geconstateerd. Gedurende de reis, maken ze kennis met familieopstellingen. Ze worden zo geconfronteerd met onopgelost trauma uit hun familiegeschiedenis met onder andere moord, geheimen, migraties en verboden liefdes. Door systemische opstellingen wordt het duidelijk hoe hun familiegeschiedenissen de levens van de vriendinnen heeft beïnvloed. De serie laat (met een juiste dosis drama en romantiek) zien hoe opstellingen kunnen ondersteunen bij het vinden van jezelf. Bekijk de serie hier.
Ik wil ook meedoen aan een familieopstelling
Vind je dit interessant en zou je zelf ook een familie-opstelling willen meemaken als representant, of heb je zelf een vraag die je wil inbrengen? Geef je dan op voor de workshop Hidden Dynamics. In deze workshops gaan we (familie)thema’s verkennen met behulp van Systemic Ritual en Familieopstellingen.
