Door Susanne Hazen en Josianne Zwart (Hey Joos! Virtual assistant & projectmanager)
Begin maart schreef ik al over familieopstellingen en wat dat precies zijn. Daarin las je onder andere dat een familieopstelling een therapeutische sessie is waarbij een deelnemer een vraagstuk inbrengt waar hij of zij helderheid over wil krijgen. Vandaag vertel ik je meer hoe een familieopstelling in z’n werk gaat.
Het voorgesprek
Dit proces begint altijd met een voorgesprek. Iemand komt met een bepaald thema of een vraag en tijdens dat gesprek helpt de facilitator de cliënt om tot een concrete vraagstelling te komen. Aan de hand van feiten uit een familiegeschiedenis onderzoekt de facilitator welke familieleden met het thema te maken zouden kunnen hebben.
Het begin van de opstelling
De familieleden spelen een belangrijke rol in het proces. Dit zijn niet de echte familieleden van een cliënt, maar representanten. Zij kennen het familiesysteem van de vraaginbrenger niet en kunnen daardoor neutraal naar de sessie kijken. De vraaginbrenger zet de representanten op een bepaalde plek in de ruimte, daarmee wordt hun blikrichting bepaald. Maar meer ook niet. De cliënt geeft niet aan welke houding de representant moet aannemen, hoe die zich moet voelen of welke beweging hij moet maken.
Wil je meer weten hoe een opstelling of Systemic Ritual kan werken voor jou?
In de online workshops kun je laagdrempelig kennis maken met Systemic Ritual: ik vertel meer over systemische opstellingen en Systemic Ritual, maar we gaan vooral een aantal opstellingen of rituelen doen, zodat je kunt ervaren hoe het werkt en wat het met je doet.
Wil je meer en live? Dan is er de workshop serie ‘Hidden Dynamics’.
Het is ook mogelijk om een individuele sessie aan te vragen: individueel-consult-systemische-opstellingen-en-systemic-ritual/
Ben je al een facilitator en wil je meer tools? Misschien is de cursus is iets voor jou: Cursus Systemic Ritual
Op zoek naar een grondige opleiding in Familie-opstellingen?
Zie: opleiding-familieopstellingen
Representanten nemen even de tijd om ‘te landen’ op de plek en gaan waarnemen wat er in hun lijf gebeurt:
- Voelen ze zich groot/klein, stabiel/wankel?
- Hellen ze voorover of achterover?
- Zijn de ogen open of gesloten?
- Waar wordt de blik naartoe getrokken?
- Komen er bepaalde lichaamssensaties op, als een brok in de keel of een drukkend gevoel op de maag?
- Komen er bepaalde gevoelens naar boven? En welke dan?
De start van de opstelling
De facilitator begeleidt het verloop van de opstelling. De vraaginbrenger kijkt alleen maar toe en de uitwisseling tussen de representanten onderling gebeurt onder leiding van de facilitator. Zodra de vraaginbrenger de opstelling heeft neergezet, neemt de facilitator de leiding. Hij vaagt hoe het iedereen vergaat en wat ze waarnemen. Dit ondervragen kan hij ook aan de vraaginbrenger overlaten.
Een vraag kan ook zijn: ervaren de representanten een bewegingsimpuls? Zo ja: dan mogen ze die beweging volgen. De facilitator gaat na wat het effect is van die beweging. Voelen ze zich beter, of slechter?
Door representanten te verplaatsen, andere familieleden ‘in te brengen’, rituele zinnen en handelingen uit te voeren, wordt het systeem meer in harmonie gebracht. De opstelling is klaar als alle representanten zich goed voelen op de nieuwe plek.
Het einde van de opstelling
Aan het einde wordt de vraaginbrenger vaak zelf in de opstelling geplaatst. Hij verandert dan van toeschouwer in een actieve deelnemer. Hij ervaart dan de overige representanten als familieleden. De facilitator kan de beleving nog verder versterken door het voorzeggen van enkele essentiële zinnen, die de vraaginbrenger na zegt.
Er zal een goede balans gevonden moeten worden, omdat sommige vraaginbrengers voldoende hebben aan het inzicht. Anderen hebben juist de volledige ervaring nodig.
Wat gebeurt er na een opstelling?
Het blijft hier vaak niet bij. De kans is klein dat de vraaginbrenger de deur uitstapt en verder gaat alsof er niks is gebeurd. Het verstand begint na een sessie al snel vragen te stellen: “Wat wil mijn opstelling zeggen? Wat betekent dit? Moet ik nu mijn moeder bellen?” Deze gedachten zijn soms zo sterk, dat het nieuwe beeld daardoor ernstig verstoord kan raken. Het advies is dan ook om niet na te denken over de opstelling of er over te praten, maar om het bijvoorbeeld uit te tekenen. Ook kan de facilitator huiswerk meegeven, als een soort rituele voortzetting van de opstelling.
Ook zal de vraaginbrenger niet direct in een volgende opstelling als representant neergezet worden. De vraaginbrenger heeft eerst de kans om het nieuwe beeld van de eigen opstelling daadwerkelijk in zich op te nemen.
Dit betekent ook dat er na een opstelling geen bespreking zal zijn. Dit zou te snel tot rationaliseringen kunnen leiden. De opstelling moet eerst landen.
Een deel van de werkelijkheid wordt zichtbaar
We kunnen ervan uitgaan dat in een opstelling slechts een deel van de werkelijkheid zichtbaar wordt: datgene wat de vraaginbrenger nodig heeft met betrekking tot zijn ingebrachte thema. Realiseer je dat deze werkelijkheid niet vastgemetseld zit en dat die na enige tijd ook kan veranderen. Maar ook die werkelijkheid wordt serieus genomen, alsof er op dat moment niets anders zou bestaan.
Tip: Another self – Netflix serie
Om meer hierover te weten te komen op een leuke, beeldende en meeslepende wijze, beveel ik je de Netflixserie Another Self aan: Deze Turkse serie volgt drie vrouwen en hun partners. De aanleiding voor de reis die ze maken is de ernstige ziekte die bij een van hen is geconstateerd. Gedurende de reis, maken ze kennis met familieopstellingen. Ze worden zo geconfronteerd met onopgelost trauma uit hun familiegeschiedenis met onder andere moord, geheimen, migraties en verboden liefdes. Door systemische opstellingen wordt het duidelijk hoe hun familiegeschiedenissen de levens van de vriendinnen heeft beïnvloed. De serie laat (met een juiste dosis drama en romantiek) zien hoe opstellingen kunnen ondersteunen bij het vinden van jezelf. Bekijk de serie hier.
Ik wil ook meedoen aan een familieopstelling
Vind je dit interessant en zou je zelf ook een familie-opstelling willen meemaken als representant, of heb je zelf een vraag die je wil inbrengen? Geef je dan op voor de workshop Hidden Dynamics. In deze workshops gaan we (familie)thema’s verkennen met behulp van Systemic Ritual en Familieopstellingen.
Systemic Ritual en Familieopstellingen 